Bệnh bạch lỵ và bệnh phó thương hàn được cho là hai bệnh, nhưng thực tế khoa học đã chứng minh chỉ là một bệnh, ở gà lớn gọi là phó thương hàn.
Ở gà con gọi là bệnh lỵ do vi khuẩn Salmonella gây ra. Chúng cũng là nguyên nhân gây bệnh phó thương hàn ở chim bồ câu, chim cút, vịt, ngan, ngỗng, lợn….
Bệnh rất phổ biến ở những nơi nuôi chung gà, vịt, ngan, ngỗng hoặc nuôi chung gà, vịt, ngan, lợn với nhau trong cùng một hộ gia đình hoặc trong một trang trại.
Mục Lục
Nguyên nhân gây bệnh
![vi khuẩn Salmonella](https://artiocom.com/wp-content/uploads/2021/10/salmonella.jpg)
– Do 3 loại vi khuẩn Salmonella (Gallinarum, Typhimurium, Pullorum)gây nên. S.pullorm
gây bệnh bạch lỵ ở gà đông tảo con.
– Ba bệnh gần giống nhau, có liên quan tới nhau nhưng chúng không đồng nhất.
– Bệnh lây truyền qua trứng. Gà đông tảo con nở ra từ trứng bệnh sẽ mắc bệnh thương hàn, bạch lỵ, ỉa phân trắng, phân xanh,tỷ lệ chết cao.
– Gà đông tảo, chim cút, vịt, ngan và các loài chim đều bị mắc bệnh.
Lây truyền bệnh
Bệnh bạch lỵ ( Phó thương hàn) dễ lan rộng bởi nguyên nhân gây bệnh được truyền qua phôi, thức ăn, dụng cụ, nguồn nước uống bị ô nhiễm … Các yếu tố như sau: Thời tiết nóng quá hay lạnh quá , gió lùa , chuồng ẩm ướt, trong chuồng nhiều khí độc, đàn gà để đói quá hoặc khát quá đều là những điều kiện để thúc đẩy bệnh bùng phát với tốc độ lây lan nhanh.
Mặc dù nguyên nhân gây bệnh chủ yếu chỉ là một loại vi khuẩn Gram Âm (có tên là Salmonella), nhưng biểu hiện của bệnh lại rất đa dạng và phụ thuộc vào tuổi của gà, vịt, ngan để chúng được gọi là bệnh bạch lỵ hoặc phó thương hàn hay thương hàn.
>> Đọc thêm tin khác tại đây
Biểu hiện của gà bị bệnh bạch lỵ
![Biểu hiện của gà bị bệnh bạch lỵ](https://artiocom.com/wp-content/uploads/2021/10/benh-gumboro-o-ga-1106x800-2.jpg)
Bệnh xảy ra ở gà còn mới xuống chuồng.
Lúc đầu gà con tuy ăn uống bình thường nhưng chúng chậm lớn , bụng nặng( sệ bụng), ỉa phân sền sện màu trắng hoặc loãng trắng. Sau vài ngày phân trắng khô bám đầy và bịt kín hậu môm làm cho gà không đi ra ngoài được, khi đó gà bị chướng hơi, đầy bụng (bụng căng chướng), gà kém ăn , ủ rũ rồi chết, một số khác khớp bị sưng to gà đi cà nhắc.
Nếu bệnh xảy ra ở gà dưới 10 ngày tuổi thì tỷ lệ chết khá cao. Nếu xảy ra ở gà từ 10-20 ngày tuổi thì bệnh thường ở dạng cấp tính và cũng có tỷ lệ chết cao. Nếu bệnh xảy ra ở gà sau 3 tuần tuổi ( từ trên 20 ngày tuổi) thì đa số gà bệnh tự khỏi nhưng lúc này trong cơ thể gà đã mang vi trùng để sau này tái phát thành bệnh phó thương hàn.
Khi mổ bị bạch lỵ ta thấy: lách sưng to, bề mặt lá lách có những điểm bị xuất huyết , đường ruột chứa nhiều phân, đoạn gần hậu môn chứa nhiều phân trắng, gan sưng to, bầm thâm , đôi khi có nét li ti màu trắng xám (màu trắng ghi) do bị hoạt tử. Nếu bệnh xảy ra ở gà dưới 10 ngày tuổi ta còn thấy thêm lòng đỏ trứng chưa tiêu hết (vẫn còn trong bụng gà), gan loang lổ và rắn chắc…
Biểu hiện của gà bị bệnh phó thương hàn
Biểu hiện của bệnh phó thương hàn ở gà:
Bệnh thường xảy ra ở gà lớn và nhiều khi đó là tái phát của bệnh bạch lỵ trước đây.
Bệnh có 3 biểu hiện:
Không có dấu hiệu ( ẩn bệnh): Chúng ta không thấy biểu hiện nào khác ngoài việc gà chậm lớn, giảm đẻ, bụng sệ, nhiều con trông có vẻ buồn bã …
Bệnh có dấu hiệu rõ rệt: Gà ăn uống thất thường, kém tươi tĩnh, phân loãng, phân có màu trắng xanh, bụng sệ, giảm đẻ…
Trên bề mặt trứng của những con gà bị bệnh phó thương hàn có nhiều vết máu, vỏ trứng xù xì, hình dạng trứng bị biến dạng
Khi mổ gà bị phó thương hàn ta thấy : lách và gan sưng to, bị xuất huyết , trên bề mặt lách và gan có nhiều điểm li ti màu trắng xám ( do bị hoạt tử ). Nhiều trường hợp gan có màu đất sét , dễ bị đập vỡ . Buồng trứng , ống dẫn trứng thường bị viêm xuất huyết. Trứng non bị rơi ra lòng bụng bị dập nát gây viêm dính phúc mạc ( màng bụng) nặng, trên bề mặt trứng non xuất hiện nhiều tia máu màu đỏ tía.
Thể quá cấp và cấp tính: Các biểu hiện ở thể này thường thấy ở gà đẻ. Gà đột nhiên ộc máu ra từ mồm miệng, mào tái nhợt, kêu khác lạ rồi giãy chết ( đột tử). Đó là hậu quả của sự dập vỡ gan, vỡ trứng non gây viêm màng bụng nặng. Mổ khám thấy gan bị vỡ , máu đầy lòng bụng, nhiều trứng non cũng bị dập vỡ trong khoang bụng.
Cách điều trị và phòng bệnh
Điều trị:
– Dùng Ampi-Septol uống hoặc tiêm 1ml/5kg thể trọng.
– Dùng Genta – costrim uống 1gram/5-10 kg thể trọng. Pha 1gram /1 lít nước hoặc
0,5kg thức ăn.
– Cosmix-Fort, Neo-te-sol, ESB330%, Costrim I, Costrim II
– Dùng K.C.N.D tiêm 1ml/2kg thể trọng.
– Dùng Hantril 10% uống hoặc Hantril -5 tiêm, 1ml/5kg thể trọng.
– Chloramphenicol 10% (Hanvet sản xuất), tiêm bắp thịt 1ml/4kg thể trọng
Phòng bệnh:
– Dùng thuốc phòng bệnh từ ngày đầu gà đông tảo mới nở.
+ Genta -costrim 1 gram/ 2 lít nước uống.
+ Ampi – Septol gói 4 gram / 2kg thức ăn.
+ Chlortetravit -C gói 5 gram/ 3 kg thức ăn.
– Mua gà đông tảo giống ở những trại an toàn bệnh.
– Tiêm phòng cho đàn gà đông tảo giống bằng vaccin của xí nghiệp thuốc thú y TW
– Diệt chuột và vệ sinh tiêu độc trứng, lò ấp, chuồng trại