Bệnh cầu trùng ở gà là một bệnh ký sinh trùng truyền nhiễm do một loại ký sinh trùng đơn bào gây ra. Có nhiều loài cầu trùng gây bệnh cho gia cầm nhưng giống cầu trùng gây bệnh cho gà là Eimeria, chủ yếu ở 2 loài: Eimeria tenella (ký sinh ở manh tràng – ruột già) và Eimeria mortatrix (ký sinh ở ruột) trẻ tuổi. Bệnh cầu trùng lây chủ yếu qua đường tiêu hóa do gà ăn phải nang cầu trùng trong thức ăn, nước uống bị ô nhiễm.
Mục Lục
Bệnh cầu trùng ở gà là bệnh gì?
Bệnh cầu trùng ở gà có tên khoa học là Coccidiosis Avium, là bệnh ký sinh trùng truyền nhiễm xảy ra trên gà, thường bùng phát nhanh khi thời tiết ẩm ướt và có tính lây lan cao, đồng thời tồn tại dai dẳng, khó mà điều trị dứt điểm. Bệnh phổ biến ở giai đoạn gà 2-8 tuần tuổi. Theo một số thống kê cho thấy, tại Việt Nam tỉ lệ gà chết do bị cầu trùng chiếm 5-15% và khi bị mắc cầu trùng gà rất dễ mắc kế phát các bệnh truyền nhiễm khác như Gumboro, tụ huyết trùng … do sức đề kháng của gà lúc này rất yếu.
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh chủ yếu do các loại cầu trùng như: Eimeria tenella (ký sinh ở manh tràng), Eimeria necatnix (ký sinh trùng ở ruột non), E.acervulina, E.maxima, E.brunetti.
Phương thức lây truyền là gì?
Đường lây truyền bệnh cầu trùng ở gà chủ yếu là qua đường tiêu hóa. Gà mắc bệnh hoặc đã khỏi bệnh nhưng vẫn còn mang cầu trùng sẽ thải ra bào tử cầu trùng theo phân và vương vãi trên nền chuồng. Gà khỏe mạnh khi ăn phải noãn nang có lẫn trong thức ăn, nước uống, phân gà, chất độn chuồng… sẽ nhiễm phải cầu trùng.
Các loài côn trùng, chim chóc và động vật gặm nhấm trong trang trại chăn nuôi cũng là nguồn gốc lây lan bệnh cầu trùng gián tiếp.
Điều kiện vệ sinh chuồng nuôi không đảm bảo, khu nuôi nhốt chật chội, ẩm ướt, chất độn chuồng, bãi chăn thả bị ô nhiễm và không thực hiện các biện pháp an toàn sinh học cũng sẽ là con đường lây lan nhanh, khiến bệnh cầu trùng bùng phát nghiệm trọng và tồn tại trong thời gian dài.
Triệu chứng của bệnh
Eimeria tenella (cầu trùng ký sinh ở manh tràng)
* Chủ yếu xảy ra ở gà từ 2-8 tuần tuổi. Có 2 thể bệnh
– Ở thể cấp tính: Gà ủ rũ, ăn ít, uống nước nhiều, lúc đầu đi phân có bọt màu vàng hoặc hơi trắng, sau phân có màu đỏ nâu do lẫn máu ( phân gà sáp), gà đi lại khó khăn, xã cánh, xù lông, mắt trũng sâu, niêm mạc nhợt nhạt, chân gập lại, quỵ xuống và chết sau khi có biểu hiện co giật từng cơn.
– Ở thể mãn tính: Bệnh tiến triển chậm hơn như gầy ốm, xù lông, kém ăn, chân đi như bị liệt, tiêu chảy thất thường…Do tính chất bệnh không điển hình khó chẩn đoán. Ở thể này gà là vật mang mầm bệnh.
Eimeria necatrix (cầu trùng ký sinh ở ruột non)
Ký sinh chủ yếu ở tá tràng gà giò, gà lớn (lớn hơn 4 tháng tuổi). Triệu chứng của bệnh biểu hiện không rõ dễ nhằm lẫn với các bệnh khác. Gà cũng gầy yếu, xù lông, kém ăn, chậm lớn, tiêu chảy, phân sáp, có khi phân lẫn máu tươi, gà mái mắc bệnh thường giảm đẻ…
Bệnh tích
Eimeria tenella
Xuất huyết niêm mạc manh tràng và trương to ở 2 manh tràng. Manh tràng có tính đàn hồi màu xanh thẩm. Mổ ra manh trong có xuất huyết tấm tấm và đầy máu. Nặng thì 2 manh tràng xuất huyết, hoại tử từng mảng đen.
Eimeria necatrix:
– Tá tràng sưng to, ruột phình to từng đoạn khác thường, chỗ vách ruột trương to thường dễ vỡ, trong ruột chứa chất lỏng bẩn thối có lợn cợn bã đậu. Bề mặt niêm mạc ruột dày lên có nhiều điểm trắng đỏ.
– Bệnh nặng thường thấy máu tươi lẫn lộn với các chất chứa trong ruột (tiêu phân sống).
>>> Xem thêm tại chuyên mục Các bệnh ở gà thịt
Phòng bệnh
– Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, vệ sinh thức ăn, nước uống sạch sẽ tránh nhiễm mầm bệnh từ nền chuồng, ủ phân gà bằng phương pháp vi sinh vật tạo nhiệt để diệt cầu trùng.
– Sát trùng chuồng trại định kỳ bằng một trong các sản phẩm sau: NOVACIDE, NOVADINE, NOVASEPT.
– Dùng một trong các sản phẩm sau của Công ty ANOVA để phòng bệnh cầu trùng như:
NOVAZURIL: Hòa 1ml/ lít nước, cho uống liên tục 2 ngày.
NOVA-COC hoặc NOVA COCI STOP hoặc NOVA CLOZIN: Liều 1g/ lít nước hoặc 2g/kg thức ăn, theo quy trình phòng bệnh cầu trùng như trên.
– Kết hợp thường xuyên bổ sung vào thức ăn, nước uống gia cầm các sản phẩm cung cấp dinh dưỡng, vitamin để tăng sức đề kháng bệnh. Dùng 1 trong các sản phẩm sau:
NOVA VITA PLUS: 1g/2 lít nước hoặc 1g/kg thức ăn, dùng liên tục.
NOVA- C PLUS: 1g/ lít nước, trong 2-3 ngày.
NOVA-VITONIC: 1g/ 3lít nước uống, trong 3 ngày.
* Chú ý: Nên luân chuyển thuốc phòng trị cầu trùng sau mỗi 2 tháng.
Điều trị bệnh
Dùng một trong các sản phẩm sau:
NOVAZURIL: Hòa 1,5 ml/ lít nước, uống liên tục trong 2 ngày. Trường hợp bênh chưa dứt hẳn thì 5 ngày sau cho uống thêm một đợt thuốc 2 ngày.
NOVA-COC: 2g/lít nước, trong 3 ngày liên tục, sau đó nghỉ 2 ngày rồi tiếp tục dùng thuốc trong 2 ngày.
NOVA COCI STOP: 2g/lít nước, trong 3 ngày liên tục, sau đó nghỉ 2 ngày rồi tiếp tục dùng thuốc trong 2 ngày.
NOVA CLOZIN: 2g/ lít nước, trong 3 ngày liên tục, sau đó nghỉ 2 ngày rồi tiếp tục dùng thuốc trong 2 ngày.
– Kết hợp dùng các sản phẩm bổ sung chất điện giải, vitamin để tăng cường đề kháng, mau phục hồi bệnh. Dùng một trong các sản phẩm sau của Anova:
NOVA-AMINOLYTES: 1,5g/ lít nước, dùng liên tục cho đến khi hồi phục bệnh.
NOVA VITONIC: 1.5g/ lít nước , dùng trong 4-5 ngày.
NOVA- C PLUS: 2 g/lít nước, dùng liên tục cho đến khi hồi phục bệnh.
NOVA-ELECTROVIT: 2g/lít nước, dùng trong 3-5 ngày.
– Tách riêng con bệnh, chăm sóc tốt và tiến hành sát trùng chuồng trại kỹ 2-3 ngày 1 lần; trong suốt thời gian bệnh bằng một trong các sản phẩm của Anova như: NOVACIDE, NOVADINE, NOVASEPT.
